Një analizë e re shkencore sugjeron se dy lloje të dietave të zakonshme mund të ndikojnë pozitivisht në shëndetin mendor, duke reduktuar simptomat e depresionit dhe ankthit.
Studiues nga Universiteti Bond në Australi shqyrtuan të dhënat e 25 hulumtimeve të mëparshme që përfshinin mbi 57,000 të rritur. Ata zbuluan se dietat me pak kalori dhe dietat me pak yndyrë lidhen me përmirësim të dukshëm të simptomave të ankthit dhe depresionit, veçanërisht te personat me faktorë rreziku si mbipesha apo çrregullime metabolike.
Çfarë përfshijnë këto dieta?
- Dieta me kufizim kalorik nënkupton uljen e marrjes së përditshme të kalorive, zakonisht në rreth 1500 në ditë, duke shmangur ushqimet e përpunuara dhe të pasura me sheqer.
- Dieta me pak yndyrë synon të reduktojë sasinë e energjisë që merret nga yndyrat në më pak se 30%, sipas udhëzimeve të OBSH-së.
Përkundër rezultateve pozitive, autorët paralajmërojnë se provat aktuale janë ende të kufizuara në cilësi, dhe çdo ndryshim dietik duhet të bëhet nën mbikëqyrje mjekësore.
Lidhja mes ushqimit dhe trurit
Shkenca ka filluar të zbulojë një marrëdhënie të fuqishme midis ushqimit dhe funksionimit të trurit. Dieta mesdhetare – e pasur me fruta, perime, drithëra të plota, peshk dhe vaj ulliri – ka treguar efekte pozitive në uljen e rrezikut për depresion dhe përmirësimin e simptomave emocionale.
Në një studim të vitit 2017, pacientët që nuk reagonin ndaj ilaçeve por ndoqën këtë dietë, shfaqën përmirësime të ndjeshme brenda tre muajve.
Mikrobioma: një faktor kyç
Ekspertët theksojnë se një pjesë e rëndësishme e ndikimit të ushqimit në shëndetin mendor lidhet me mikrobiomën e zorrëve. Ushqimet e pasura me fibra – si frutat, perimet, bishtajoret – ndihmojnë në ushqimin e baktereve të dobishme në zorrë, të cilat ndikojnë në prodhimin e substancave neuroaktive që ndikojnë drejtpërdrejt në gjendjen emocionale.
Një rishikim i vitit 2023 tregoi se për çdo 5 gramë fibrë shtesë të konsumuar në ditë, rreziku për depresion zvogëlohej me 5%.
Ushqimet që duhen shmangur
Në kontrast me përfitimet e dietave natyrale, ushqimet ultra-të përpunuara si patatinat, pijet e gazuara dhe akulloret janë lidhur me rritje të ndjeshme të rrezikut për depresion. Një studim gjeti se për çdo 10% rritje të konsumit të këtyre ushqimeve, rreziku për depresion shtohej me 10%.
Profesorja Felice Jacka, një nga zërat kryesorë në fushën e psikiatrisë ushqyese, sugjeron që eliminimi i plotë i këtyre ushqimeve mund të jetë hapi më i fuqishëm për përmirësimin e shëndetit mendor përmes dietës.
Një kujtesë e rëndësishme
Pavarësisht lidhjes së dukshme mes ushqimit dhe shëndetit emocional, studiuesit theksojnë se nuk mund të flasim ende për një shkak të drejtpërdrejtë. Shumë faktorë të tjerë – si stili i jetesës, aktiviteti fizik apo konsumimi i duhanit – gjithashtu ndikojnë në gjendjen mendore.
Megjithatë, ky hulumtim forcon idenë se një mënyrë ushqimi e shëndetshme nuk ndikon vetëm në trupin tonë, por është një aleat i rëndësishëm për mirëqenien mendore.