Një precedent për Suedinë
Në shumë vende shkarkimi i trajnerit të kombëtares është rutinë. Në historinë e kombëtares së meshkujve të Suedisë, kjo nuk kishte ndodhur kurrë zyrtarisht: trajnerët zakonisht dorëhiqeshin ose u mbaronte kontrata. Deri tani. Jon Dahl Tomasson u bë përjashtimi, pasi humbja 1-0 ndaj Kosovës në Gothenburg shënoi ndoshta pikën më të ulët të futbollit suedez — jo sepse rezultati ishte tronditës, por sepse nuk ishte i tillë.
Bilanci i kualifikimeve dhe zhgënjimi
Suedia humbi edhe ndeshjen e kaluar në Kosovë, barazoi në Slloveni dhe u mund në shtëpi nga Zvicra. Me vetëm një pikë në katër ndeshje, skuadra është në fund të një grupi relativisht të dobët, pikërisht kur tifozët kishin filluar të entuziazmoheshin nga një brez i ri premtues.
Dilema Isak/Gyökeres
Pika më tërheqëse e këtij grupi janë dy sulmuesit që sapo u blenë nga dy të parat e Premier League: Alexander Isak te Liverpool dhe Viktor Gyökeres te Arsenal. Në një kohë kur shumë kombëtare kërkojnë me ngulm një qendërsulmues klasik, duket paradoksale që Suedia ka dy. Por kjo mund të ketë shtuar, jo zgjidhur, problemet taktike.
Skema 3-5-2 dhe pikat e dobëta
Tomasson, vetë ish-qendërsulmues që shkëlqeu në due, u përpoq t’i fuste bashkë në vijën e parë. Në vend të 4-4-2 tradicionale të Suedisë, ai preferoi 3-5-2 — një kornizë që nuk u duk kurrë e natyrshme. Skuadra u ekspozua në krahë dhe në kundërsulme, ndërsa profili i lojtarëve nuk e mbështeste këtë skemë. Shembulli më i qartë: Daniel Svensson i Borussia Dortmund, zakonisht mbrojtës i majtë/wing-back, u aktivizua papritur si mesfushor qendror kundër Kosovës. Siç tregoi më pas vetë Svensson, kjo nuk ishte stërvitur dhe formacioni iu komunikua lojtarëve vetëm dy orë para ndeshjes — shenjë se frika nga rrjedhjet e informacionit la vetë ekipin të papërgatitur.
A mund të bashkëjetojnë dy “9” të pastër?
Edhe pse Isak priret të bjerë më thellë se Gyökeres, të dy nuk kontribuojnë shumë në ndërtimin e aksioneve — një problem i shtuar me mungesën e Dejan Kulusevskit për shkak dëmtimi. Për një skuadër e cila befas është e mbingarkuar me lojtarë ofanzivë, 3-5-2 nuk i shkon për shtat as krahëve si Anthony Elanga apo Roony Bardghji. Elanga u përdor si zëvendës i Isakut, madje edhe si wing-back. Të hënën ai u dëgjua të thoshte: “Kjo sistem i mallkuar duhet të ikë!”, një ndjesi që u përhap në gjithë vendin. Dy gazetat kryesore, Aftonbladet dhe Expressen, publikuan sondazhe në faqet kryesore: 92 për qind dhe 87 për qind e lexuesve kërkonin largimin e Tomassonit.
Fati i keq dhe mungesat
Ka edhe rrethana lehtësuese. Kualifikimet e ngjeshura të këtij Botërori, me gjashtë ndeshje brenda 10 javësh, e lanë Suedinë pa Kulusevskin përgjatë gjithë ciklit — jo vetëm lojtarin e saj më krijues, por edhe një luftarak e lider të natyrshëm që shpërthen me fanellën e kombëtares. Përplasja e Isakut me Newcastle bëri që ai të mos konsiderohej gati për të nisur ndeshjet e shtatorit. Kapiteni Victor Lindelöf qëndroi pa klub për pjesën më të madhe të verës para se të bashkohej me Aston Villan, ndaj nuk u grumbullua as në shtator. Sa trajnerë kombëtarë e kanë lënë jashtë kapitenin thjesht sepse ishte i papunë?
Momente kyçe të humbura
Në ndeshjen në shtëpi me Zvicrën, Suedia pati mundësi të mëdha: Isak goditi shtyllën, ndërsa Lucas Bergvall humbi dy raste të mira; në njërin, pasimi vetmohues i Isakut ia vuri golin në pjatë, por Bergvall gaboi trajektoren dhe pothuaj u shkel topin. Edhe barazimi 1-1 në Slloveni ishte performancë e kënaqshme. Megjithatë, dy humbjet ndaj Kosovës janë të papranueshme.
Debati për “modernizimin”
Përzier me zilinë ndaj Danimarkës fqinje — e suksesshme dhe e pëlqyer për stilin — në Suedi u përhap ideja se kombëtarja duhej të evoluonte, duke shfrytëzuar teknikën e të rinjve. Tomasson shpesh e paraqiti këtë si direktivë nga lart, gjë që u mohua. “Nuk ka pasur kurrfarë urdhri që të luajmë ‘futboll modern’. Ne duhet të luajmë futboll që fiton ndeshje dhe, shpresojmë, na çon në Botëror,” tha drejtoresha teknike Caroline Sjoblom për Aftonbladet. Megjithë dështimet, ëndrra nuk ka mbaruar: Suedia është praktikisht e siguruar për një play-off falë fitores në grup në Nations League, megjithëse në Ligën C.
Faktori i huaj dhe komunikimi
Tomasson është danez dhe banon në Holandë. Suedia ka pasur sukses edhe me trajnerë të huaj — megjithëse pak e kujtojnë anglezin George Raynor që i çoi në finalen e Botërorit 1958. Gjithsesi, pavarësisht viteve në Malmo dhe më pas te kombëtarja, konferencat e tij pas ndeshjes u mbajtën në anglisht. Edhe pse anglishtja e tij (dhe e shumicës së suedezëve) është shumë e mirë, kjo krijoi një atmosferë të ftohtë e të stërholluar, që kulmoi me pyetjet e drejtpërdrejta: “A do të dorëhiqesh?”
Si u mor vendimi dhe kush vjen më pas
Suedia ka traditë të fortë në stafin vendas dhe shpesh ka “eksportuar” trajnerë (Sven-Göran Eriksson, Lars Lagerbäck). Tomasson u emërua sepse mungonin alternativa bindëse brenda vendit; madje edhe Graham Potter, i vlerësuar për punën te Östersund, e refuzoi ofertën. Emërimi u bë nga një bord me prapavija të ndryshme, mes tyre ish-kryeministri Fredrik Reinfeldt dhe mesfushori me 131 ndeshje Kim Kallstrom. Këta, që duhet të kuptojnë peshën simbolike të përfaqësimit të kombit, u bënë pjesë e vendimit për dikë që, në fund, jo vetëm humbi dhomën e zhveshjes, por edhe vendin.
Uria për identitet
Përtej skemave, çdo kombëtare ka nevojë për një figurë që krijon bashkim dhe identitet — veçanërisht kur shumica e lojtarëve luajnë jashtë. Tifozëria suedeze është e jashtëzakonshme në numra, por lidhja emocionale është zbehur; madje, ekipi i femrave, gjithnjë pranë majës, shpesh vlerësohet më shumë. Ironikisht, goli që vulosi fatin e Tomassonit u shënua nga Kristjan Asllani: pra, një kosovar me mbiemrin Asllani.
Emrat në lojë
Si zgjidhje afatshkurtër përmendet Peter Gerhardsson, i larguar këtë verë pas tetë vitesh te ekipi i femrave. Kandidatë të tjerë të mundshëm janë vendas si Olof Mellberg dhe Freddie Ljungberg. Pas një mandati kaq masivisht të papëlqyer, lind pyetja: a do të guxojë më Suedia të emërojë sërish një trajner të huaj?
(burimi: Michael Cox, The Athletic, 14 tetor 2025)